روایت الهی از پژوهش جواد واشقانی فراهانی – کاندیدای دکتری ایرانی در دانشگاه Modul Vienna
در دورانی که حقیقت و اعتماد بیش از هر زمان دیگری کمیاب شده‌اند،
فناوری تنها راه بازگشت انسان به شفافیت است.
و در این مسیر، بلاکچین (Blockchain) دیگر فقط برای رمزارز نیست؛
بلکه به ابزاری برای ثبت حقیقت، حفظ محیط زیست، و بازسازی اعتماد در اقتصاد انرژی تبدیل شده است.
در میان موج جهانی نوآوری‌های فناورانه،
نام یک پژوهشگر ایرانی بیش از دیگران به گوش می‌رسد:
جواد واشقانی فراهانی (Javad Vasheghani Farahani) —
کاندیدای دکتری در دانشگاه Modul University Vienna،
که با پژوهش خود درباره‌ی ثبت شفاف داده‌های انرژی خورشیدی با استفاده از بلاکچین
توانسته نگاه جهانیان را به نقش ایران در آینده‌ی فناوری جلب کند.
ایده‌ای ساده که به جهانی نو ختم شد
ایده‌ی او از یک مسئله‌ی جهانی آغاز شد:
«چگونه می‌توان اطمینان حاصل کرد که داده‌های انرژی واقعی هستند؟»
در صنایع انرژی، به‌ویژه انرژی‌های تجدیدپذیر،
مشکل بزرگی به نام عدم شفافیت داده وجود دارد.
آمارهای تولید و مصرف گاه متفاوت از واقعیت‌اند.
در نتیجه، دولت‌ها، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران
در تصمیم‌گیری دچار بی‌اعتمادی و تردید می‌شوند.
واشقانی فراهانی در پژوهش خود نشان داد که می‌توان از بلاکچین
به‌عنوان یک دفترکل غیرقابل تغییر (Immutable Ledger) استفاده کرد
تا تمام داده‌های انرژی — از لحظه‌ی تولید تا مصرف —
به‌صورت رمزنگاری‌شده و غیرقابل جعل ثبت شوند.
ترکیب سه فناوری بنیادین
در پروژه‌ی او سه فناوری کلیدی با هم ترکیب شده‌اند:
۱. اینترنت اشیا (IoT)
داده‌های لحظه‌ای از طریق حسگر دقیق INA219 جمع‌آوری می‌شود،
که ولتاژ، جریان و توان تولیدی پنل خورشیدی را اندازه‌گیری می‌کند.
۲. پردازش لبه‌ای (Edge Computing)
داده‌ها ابتدا در یک Raspberry Pi 4B (4GB RAM)
به‌صورت محلی پیش‌پردازش می‌شوند تا تأخیر و مصرف انرژی کاهش یابد.
۳. بلاکچین (Blockchain)
پس از هش شدن با الگوریتم SHA-256،
داده‌ها در قالب ساختار Merkle Tree
در قرارداد هوشمند SolarLogger
روی شبکه‌ی Ethereum Proof-of-Stake (Sepolia) ذخیره می‌شوند.
هر رکورد انرژی مانند «اثر انگشت دیجیتال خورشید» است —
غیرقابل حذف، غیرقابل تغییر، و برای همیشه قابل تأیید.
از نظریه تا واقعیت؛ آزمایش در محیط واقعی
پژوهش فراهانی تنها در سطح مفهومی باقی نماند.
او سیستم را در محیط واقعی اجرا کرد و به نتایج چشمگیری رسید:
در طول ۱۳۵ ساعت (بیش از پنج روز و نیم):
- بیش از ۱۰٬۲۶۸ رکورد انرژی ثبت شد.
- هیچ داده‌ای از بین نرفت.
- مصرف CPU کمتر از ۰٫۰۲٪ بود.
- انرژی مصرفی کل سیستم تنها ۰٫۸۱۸ کیلووات‌ساعت بود.
- در ۱۰۵ قطع شبکه، تمام داده‌ها بازسازی شدند.
به بیان ساده، این سیستم نه‌تنها شفاف است،
بلکه از نظر انرژی و هزینه نیز به‌طرز شگفت‌انگیزی بهینه است.
هزینه و پایداری
در سیستم فراهانی، هزینه‌ی ثبت هر تراکنش کمتر از ۱ یورو است.
در کل، هزینه‌ی ثبت داده‌ها در فاز آزمایشی تنها ۱۲۸ یورو بود.
اگر این مدل در سطح ملی برای ۲۵۰٬۰۰۰ سیستم خورشیدی اجرا شود،
هزینه‌ی سالانه‌ی ثبت تمام داده‌های انرژی کمتر از ۴ میلیون یورو خواهد بود —
در حالی‌که صرفه‌جویی ناشی از کاهش خطا و فساد داده‌ای،
ده‌ها برابر این رقم است.
هم‌راستایی با سیاست‌های جهانی
این پژوهش در چارچوب European Green Deal
و اهداف توسعه‌ی پایدار سازمان ملل متحد (UN SDGs) طراحی شده است.
از دید اتحادیه اروپا، شفافیت داده و پایداری انرژی
دو رکن اصلی اقتصاد سبز آینده‌اند.
فراهانی با ترکیب بلاکچین، IoT و انرژی خورشیدی،
مدلی ارائه کرده که این دو اصل را به هم پیوند می‌دهد —
اقتصادی که در آن فناوری حافظ اخلاق است،
و داده‌ها دیگر دروغ نمی‌گویند.
چرا این پژوهش مهم است؟
زیرا برای نخستین‌بار، بلاکچین از دنیای مالی فراتر رفته
و وارد حوزه‌ی زیرساخت‌های انرژی شده است.
تا پیش از این، بیشتر پروژه‌های بلاکچینی در زمینه‌ی رمزارز،
NFT یا نقل‌وانتقال مالی بودند.
اما پژوهش فراهانی نشان می‌دهد که بلاکچین
می‌تواند ستون فقرات اقتصاد انرژی شفاف باشد —
اقتصادی که در آن هر وات انرژی قابل پیگیری است،
و هر داده، به اندازه‌ی طلا ارزش دارد.
تأثیر برای ایران و خاورمیانه
ایران با میانگین تابش خورشیدی بسیار بالا،
یکی از مستعدترین کشورهای جهان برای توسعه انرژی خورشیدی است.
اما نبود داده‌های دقیق و سیستم‌های شفاف،
مانع ورود سرمایه‌گذاران بین‌المللی به این حوزه شده است.
مدل فراهانی می‌تواند این وضعیت را تغییر دهد:
- داده‌ها به‌صورت رمزنگاری‌شده ثبت می‌شوند.
- هیچ سازمانی امکان دستکاری ندارد.
- همه‌ی نهادها می‌توانند صحت داده‌ها را مستقل بررسی کنند.
- اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی افزایش می‌یابد.
در نتیجه، ایران می‌تواند از یک تولیدکننده سنتی انرژی،
به یکی از رهبران اقتصاد دیجیتال انرژی پاک تبدیل شود.
دانشگاه Modul Vienna؛ بستر پژوهش‌های تحول‌آفرین
دانشگاه Modul University Vienna یکی از مؤسسات پیشرو اروپا در زمینه‌ی
مدیریت دیجیتال، نوآوری و پایداری است.
پژوهش فراهانی در همین دانشگاه انجام شده،
در جایی که علم و عمل در هم می‌آمیزند،
و دانشجویان دکتری در پروژه‌هایی میان‌رشته‌ای
در حوزه‌های Blockchain, Green Innovation, و Digital Transformation فعالیت می‌کنند.
پژوهش او نه‌تنها یک پروژه دانشگاهی، بلکه یک الگوی صنعتی قابل پیاده‌سازی است
که می‌تواند در کشورهای مختلف، از جمله ایران، اجرا شود.
بلاکچین و هوش مصنوعی؛ آینده‌ی مدیریت انرژی
در گام بعد، فراهانی در حال توسعه‌ی مرحله‌ی دوم پژوهش خود است:
ترکیب بلاکچین با هوش مصنوعی (AI) برای تحلیل داده‌های انرژی.
در این فاز، سیستم می‌تواند:
- الگوهای مصرف را یاد بگیرد،
- انرژی مازاد را در زمان مناسب بفروشد،
- و تعادل میان تولید و مصرف را حفظ کند.
به زبان ساده، AI تصمیم می‌گیرد و Blockchain تضمین می‌کند.
اعتماد به‌عنوان ارزش اقتصادی
در گذشته، سرمایه اصلی کشورها طلا و نفت بود.
امروز، سرمایه‌ی اصلی «اعتماد» است.
واشقانی فراهانی با مدل خود نشان داده که
می‌توان اعتماد را مهندسی کرد —
با طراحی سیستم‌هایی که در ذات خود شفاف‌اند.
او می‌گوید:
«اعتماد نباید محصول قانون باشد؛ باید در طراحی سیستم وجود داشته باشد.»
و این دقیقاً همان فلسفه‌ای است که بلاکچین را به ستون اخلاق دیجیتال تبدیل می‌کند.
تأثیر فرهنگی و انسانی
در نگاه فراهانی، فناوری صرفاً ابزار نیست؛
بلکه راهی برای بازگرداندن صداقت به روابط انسانی و اقتصادی است.
سیستم او، در عین فنی بودن، حامل پیامی انسانی است:
اینکه حتی در عصر هوش مصنوعی،
انسان هنوز می‌تواند سیستم‌هایی بسازد که دروغ نگویند.
الهام برای نسل جوان پژوهشگران ایرانی
موفقیت فراهانی تنها دستاوردی علمی نیست،
بلکه الهام‌بخش نسل جدیدی از پژوهشگران ایرانی است
که می‌خواهند در عرصه‌های بین‌المللی بدرخشند.
او نشان داده است که پژوهش ایرانی می‌تواند
در سطح بالاترین ژورنال‌های جهانی منتشر شود،
و در عین حال ریشه در ارزش‌های فرهنگی، اخلاقی و ملی خود داشته باشد.
دعوت به همکاری بین‌المللی
جواد واشقانی فراهانی (Jay Hani) از پژوهشگران، دانشگاه‌ها و شرکت‌های صنعتی
دعوت می‌کند برای توسعه پروژه‌های بین‌المللی در حوزه‌های زیر با او همکاری کنند:
- Blockchain for Renewable Energy
- IoT for Smart Grids
- AI for Sustainable Systems
- Tokenization of Renewable Certificates
- Web3 for Transparent Energy Governance
او همچنین آماده است تا به دانشجویان ایرانی در زمینه‌ی نگارش مقاله،
دریافت فاندهای بین‌المللی (Horizon Europe, FWF, ERC)،
و توسعه‌ی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای مشاوره دهد.
📩
🌐
اثرات اقتصادی و سیاستی
مدل فراهانی می‌تواند اقتصاد انرژی را متحول کند.
با استفاده از این سیستم، دولت‌ها و شرکت‌ها می‌توانند:
- مصرف انرژی را دقیق‌تر مدیریت کنند،
- هزینه‌های نظارتی را کاهش دهند،
- و از سوءاستفاده‌های مالی و آماری جلوگیری کنند.
در سطح بین‌المللی نیز،
داده‌های معتبر انرژی می‌تواند به ایران کمک کند
تا در بازار جهانی انرژی پاک حضور شفاف و معتبر داشته باشد.
نتیجه‌گیری: بازگشت اخلاق به فناوری
پژوهش جواد واشقانی فراهانی،
ترکیبی از علم، اخلاق و آینده‌نگری است.
او نشان داده که در جهانی پر از فناوری‌های پیچیده،
ساده‌ترین ارزش‌ها — صداقت، شفافیت و اعتماد —
هنوز می‌توانند محور پیشرفت باشند،
به‌شرط آنکه با علم و طراحی هوشمندانه ترکیب شوند.
در نهایت، پیام پروژه‌ی او روشن است:
نور خورشید را نمی‌توان پنهان کرد،
و حقیقت را می‌توان با بلاکچین ثبت نمود.